Friday, February 15, 2008

Thomas Cleary, Zen Antics, A Hundred Stories of Enlightenment, Shambhala Publications Inc, Boston & London, 1993 isbn 0-87773-944-7.

Wil je, naast het beoefenen van een krijgskunst, iets meer weten over de achtergronden en de filosofie van budo dan kan dat op héél véél manieren: via internet, video, dvd, literatuur, lezingen, workshop’s. Het is lastig om uit zo’n groot aanbod, een goede keuze te maken. Maar na het kopen van een aantal foute vechtlustige tijdschriften, het zien van verkeerd beeldmateriaal met irritante geluidsbanden en het aanschouwen van veel te dure en te mooie fotoboeken met absurde informatie komt het altijd goed. Je begint als vanzelf de goede schrijvers, uitgeverijen en makers v beeldmateriaal te herkennen.

Thomas Cleary is een voorbeeld van zo’n schrijver. Werken van Cleary zijn producten van gedegen studie en kennis over Zen Boeddhisme en diens invloed op o.a. de Japanse cultuur. Door namen te onthouden van goede schrijvers en hun boeken te lezen hoop ik verder te komen in mijn ontwikkeling en onderzoek in budo. Hier volgt een samenvatting van de inleiding tot Zen Antics, A Hundred stories of Enlightenment.

In dit 99 pagina tellende boek verzamelt, vertaalt en geeft Thomas Cleary honderd antieke Zen verhalen uit. In zijn 5 pagina tellende inleiding (die hij simpelweg inleiding van de vertaler noemt) helpt Thomas Cleary de willende lezer om de verhalen in de geschiedenis of de japanse cultuur te plaatsen. Dat is, naar mijn mening, een hele troost want de lezer zal de verhalen toch niet begrijpen, althans niet meteen en niet altijd.

Waarom niet? Laten we kijken naar wat Cleary in zijn inleiding schrijft.

Zen boeddhisme is een wetenschap om tot verlichting te komen en werd ooit in heel Oost-Azie door vele beoefend. Zen is geen keuzepakket aan dogma’s maar een manier om het bewustzijn te verhelderen en te vergroten. Zen heeft zich verweven in het Boeddhistische leven- en overdrachts- cultuur, die diverse onderwijsmethodes heeft ontwikkeld om die beoogde verlichting ook daadwerkelijk te bereiken. Die onderrichts-vormen houden zich bezig met ten minste een of twee van de belangrijkste facetten van het Boeddhisme: jezelf en anderen helpen en wijsheid en mededogen ontwikkelen. Met behulp van praktisch toepasbare doestellingen, ook wel de zes en de tien voortreffelijkheden genoemd, wordt men in deze twee stadia geleid.
In het eerste stadium moet de leerling zes eigenschappen willen of hebben bereikt. Namelijk vrijgevigheid, discipline, geduld, energie, meditatie en inzicht.
In het tweede stadium moet de student de zes eerder genoemde eigenschappen stimuleren (overbrengen) en de volgende vier beheersen: bevoegdheid of vakmanschap, toewijding, kracht en kennis.

Cleary legt alle hierboven vermelde parameters afzonderlijk uit. Verder geeft hij aan dat genoemde parameters niet als serie gezien moeten worden maar als set, als een cirkel of nog beter als een bol. Ze worden immers niet afzonderlijk afgewerkt maar allemaal ter gelijke tijd ontwikkeld en behouden.

Vanwegen hun complexiteit zijn er tal van leer methodes ontwikkeld zodat studenten op de een of ander manier de tien parameters kunnen ervaren en herkennen. Termidden van de vele technieken is het vertellen van verhalen om de geest te vullen met impressies een geliefd (Zen) methode. De toegeweide luisteraar ontwikkelt dan een volledige kijk op het leven.

De antieke Zen verhalen zijn geen geschiedschrijving zoals we het traditioneel zouden zien. Zoals zo vaak met oude geschiedenis is Zen geschiedenis helemaal niet vastgelegd. Het echte doel van Zen verhalen is hun effect op de luisteraar. Wat de lezer of ontvanger ondergaat, daarvan onthoudt en begrijpt : dat is volgens Thomas Cleary hun echte geschiedenis of verhaal.
Verder fungeren de figuren uit die verhalen ook niet als rolmodel want ze komen uit werelden die niet meer bestaan: ze hebben in andere woorden geen voorbeeldfunctie als doel.

Cleary benadrukt dat de (tien) basisprincipes, die in de verhalen zijn verweven, ‘onsterfelijk’ zijn. Ze kunnen nog steeds worden toegepast. Dat kan hier en nu, in de toekomst, geheel ergens anders. Hoe dan ook, wanneer ze toegepast worden, gebeurt dat conform specifieke eisen van tijd, plaats en mensen maar het principe blijft intakt.

Het is me duidelijk: wil ik Zen verhalen echt in diepte begrijpen dan moet ik goed op weg zijn de tien voortreffelijkheden eigen te hebben gemaakt... Ik zal zelf iets van verandering moeten ondergaan en mijn karakter of mijn gewoontes moeten aanpassen. Een groot deel van antwoorden over budo liggen in jezelf en die zijn lastig te vinden op internet.

Dit is een verkorte versie van een eerder gepubliceerde artikel in het tijdschrift Aikido Nyumon, (nr 21; 2005) uitgebracht door Aikido vereniging Shi Zen Ryu, Leiden.

No comments: